محمد پارسا رئیس هیاتمدیره فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته ایران
مهمترین لازمه رونق اقتصادی و رشد صادرات در هر کشور پیش بینی پذیر بودن اقتصاد و مولفه های اقتصادی است. از این رو یکی از مهمترین مولفه های اقتصادی، نرخ ارز در هر کشوری است. متاسفانه به دلیل قیمت گذاری های دستوری که آفت اقتصاد شده، اقتصاد ما از کمترین پیش بینی پذیری برخوردار است. چراکه با استفاده از سیاست قیمت گذاری دستوری تنها می توان برای مدت محدودی قیمت ها را مهار کرد و بعد از مدتی با رها شدن فنر قیمت ها شاهد رشد افسار گسیخته و غیر قابل پیش بینی قیمت ها خواهیم بود.
بنابراین ایجاد یک بازار متشکل ارزی که با اصول اقتصاد و بر اساس مکانیزم عرضه و تقاضا ایجاد می شود می تواند بهترین راه حل در جهت اصلاح مولفه های اقتصادی و پیش بینی پذیر کردن اقتصاد باشد. ایجاد بازار متشکل ارزی که کاملا بر اساس عرضه و تقاضا و قیمت گذاری آزاد است، سبب می شود، فقط خریداران واقعی در بازار مشارکت کرده و کمترین انگیزه سوداگرانه به وجود آید. با قیمت گذاری واقعی عرضه کنندگان و دارندگان ارز نیز ترقیب می شوند که دارایی های ارزی خود را به راحتی در بازار عرضه کنند. با ایجاد این سازو کار دیگر تمام بگیر و ببندهای ارزی متوقف و از هدررفت وقت و زمان برای دزد و پلیس بازی ارزی نیز جلوگیری می شود. مدل کلی بازار به نحوی طراحی شده است که در فاز اول، معاملات نقدی ارز (اسکناس) راه اندازی و سایر روش های معاملات ارزی در مراحل بعد گسترش می یابد. بازار کارگزار محور بوده و عملیات مدیریت بازار توسط تشکلی خود انتظام انجام شده و بر اساس دستور العمل های مصوب بانک مرکزی فعالیت خواهد کرد. ضمناً سیستم سفارشات و معاملات مبتنی بر سفارش خواهد بود.
دستاورد دیگری که راهاندازی بازار متشکل معاملات ارزی میتواند داشته باشد، زمینهسازی برای کاهش تعداد نرخهایی است که اینک برای ارز وجود دارد. به عبارت دیگر، با ایجاد این بازار، قیمتی در معاملات توافقی کشف میشود که عمیقتر و با اعتبارتر از نرخهای صرافی، سنا، بانکی، غیررسمی و … است و احتمالا جایگزین همه آنها خواهد شد. همچنین صادرکنندهها در این بازار میتوانند ارز خود را به راحتی بفروشند و طبیعتا واردکننده نیز مشکلی برای تامین ارز خود نخواهد داشت و میتوانند ارز موردنیاز خود را از طریق این بازار تامین کنند.
با ایجاد این بازار متشکل ارزی به مهمترین هدف اقتصادی که همان پیش بینی پذیر بودن است، نیز دست پیدا می کنیم. مشارکت کنندگان بازار ارزی می توانند با استفاده از داده های به دست آمده از این بازار نسبت به پیش بینی نرخ ارز دست پیدا کنند و بتوانند نسبت به برنامه ریزی بلند مدت برای انجام سرمایه گذاری های خود بپردازند.
نکته ای که باید مدنظر قرار گیرد این است که دولت باید از وسوسه مداخله بی جا در این بازار دست کشیده و اجازه دهد اصول اقتصادی بر این بازار حکمفرما باشد تا به اهداف و برنامه های مدنظر این بازار دست یافته شود. با رعایت این موارد می توان امیدوار بود که اقتصاد در ریل صحیح قرار گرفته و رشد متوازن و پایدار اقتصادی و صادراتی حاصل شود.